Ders Detayı

Eğitmenin Cevabı (VELİ BATDI)

Merhabalar değerli hocam, sorunuz için teşekkür ediyorum. Mevcut verileri sorunuz çerçevesinde sınıflandırmak gerekirse; 1. Bilimsel araştırmanızın temel problemi çerçevesi: İlgili videolarda da anlattığım temel problem kapsamında belirlenen alt problemlere göre hareket ediyorsunuz. Katılımcıların bu alt problemlerle ilgili ifade ettiği görüşlere (veri) odaklanıyorsunuz. Diğer bir deyişle araştırmada hangi verilerden yararlanacağınız, çalışma çerçevenizle sınırlıdır. Örneğin, oyunlarla ilgili yapacağınız bir çalışmada sizin çalışmanızın temel amacı oyunun etkililiği ve alt amaçlarınız akademik başarı, öğrenme süreci, duyuşsal boyut, … vb. üzerindeki etkililiğini belirlemek olsun. Bu durumda taradığınız çalışmalarda oluşturacağınız kodlar, doğrudan katılımcıların görüşlerine odaklanmak olacaktır. Ancak bu görüşlerin sizin araştırmanızın amaç ve alt amaçlarınızla ilgili olanları sizi ilgilendirebilir. Ulaştığınız çalışmalarda belirlediğiniz amaç/alt amaçların dışındaki katılımcı görüşleri çalışma sonucunuzu etkilemeyeceği gerekçesiyle sizin verinizin dışında kalmış olacaktır. 2. Açık kodlama sistemi: Bu kodlamada da ulaştığınız çalışmalardaki mevcut tüm verileri kodluyorsunuz ki bu çok zengin ve kapsamlı bir içerikle karşılaşacağınız bir kodlama sürecini ifade etmektedir. Birinci maddedeki çerçeveye göre çok daha fazla tema ve kodla karşılaşmanız beklenmektedir. Herhangi bir sınırlama olmadığı ve tamamen incelediğiniz araştırmaların verileriyle ilgili olduğunu düşünmelisiniz (Video4: Verilerin kodlanması). Ancak bu noktada da sizin doyum noktasına vardığınızı düşündüğünüz an (yani artık çalışmalarda aynı/benzer kod/tema ifadeleriyle karşılaştığınız ve yenilerinin bulamadığınız an) sizin için kodlama süreci son bulmuş olacaktır. Bu durumda yine oluşturduğunuz tema ve kodlar listesinden araştırma çerçevenize göre hareket etmeniz gerekmektedir. Ayrıca “katılımcıların görüşlerinden sadece araştırmacının önemli gördüklerine sınırlı sayıda yer verilmektedir” şeklindeki ifadeniz birinci maddedeki anlatım ile alakalıdır. Bu noktada her araştırmanın bir çerçevesinin belirlendiği gibi meta-tematik analiz çalışmalarında da araştırmanın bir kapsamı vardır. Bu kapsam ve çerçeve araştırmacının kendini sınırlandırmasının bir sonucudur ki çalışmanın çerçevesi burada bağlayıcıdır. Teşekkür ediyor, kolaylıklar diliyorum.

Eğitmenin Cevabı (VELİ BATDI)

Soru İçeriği: Hocam merhaba. Hocam katkılarınız için teşekkür ederim. İki sorum olacaktı. 1. Araştırmamızın kapsamına aldığımız çalışmalarda katılımcı görüşlerinde yer almayan ancak yazar tarafından tema ve alt tema olarak sunulan (yazarlar tüm görüşme metinlerine yayında yer vermediği için bu durumla karşılaşabiliyoruz) verilerden faydalanabilir miyiz? Meta-tematik analiz katılımcı görüşlerine dayalı bir analiz sürecini içermektedir. Bu bağlamda, meta-tematik analiz kapsamında taranan çalışmalardaki doğrudan katılımcı görüşlerine bakılarak tema ve kodlar çıkarılması uygun görülmektedir. Mümkün olduğunca, alıntısı olan kodlara uygun katılımcı görüşlerine ulaşalım. Üzerinde çalıştığımız dokümanda bu kodu içeren görüş olmadığında, ulaştığımız diğer çalışmalarda bu kodu destekleyen katılımcı görüşü (ham veri) bulmak önerilebilir. Bu sebeple de meta-tematik analizde, kapsamlı ve detaylı bir doküman incelemesi yapılmasına gerek duyulur. Bu gereklilik, araştırmacıları bilimsel süreci takip ederek ulaştıkları kodları göz ardı etmeden yakalayabilmelerine ve çalışmalarına yansıtabilmelerine olanak tanır. Bu işlem sonunda ise, meta-tematik analiz hem ham veriye ulaşabilme hem de güvenirlik düzeyi yüksek bir analiz gerçekleştirme konularında sağlam ve güçlü kılınabilmektedir. 2.Görüşme yönteminin veri toplama aracı olarak kullanılmadığı nitel çalışmalar (örneğin öğrencilerin yazma becerisine yönelik sorunları belirmeyi öğrencilerin defterlerini inceleyerek ortaya koymayı amaçlayan bir çalışma) meta-tematik araştırma kapsamına alınabilir mi? Meta-tematik analizde video derslerde belirtildiği üzere sadece görüşmeler değil; belge, gözlem; günlük gibi dokümanlar da veri toplama aracı olarak kullanılabilir. Ancak önemli olan ilgili alıntının bilimsel nitelik taşıyan bir dokümandan ve katılımcının kendi görüşünün olduğu ifadelerden alınmış olmasıdır.

Eğitmenin Cevabı (VELİ BATDI)

Merhabalar Mehmet hocam, Meta tematik analiz ile meta sentez arasındaki farkı kısaca şöyle ifade edebilirim. Meta tematik analiz ve meta sentez her ikisinin de kaynağı olan doküman analizine dayalı nitel çalışmalardır diyebilirim. Ancak meta tematik analiz, her yönüyle doküman analiziyle ulaşılan doğrudan katılımcı görüşlerine (ham verilere) dayanır ve nitelin doğasına göre davranmayı gerekli kılar. Burada önemli olan ham veridir ve nitel bir çalışma özellikleri çerçevesinde davranmaktır. Meta sentezde ise ham verilerin yanı sıra, nitel çalışmaların metinsel içerik sunan kısımları ve kimi zaman da nitel ve nicel verilerden yararlanılarak veri kaynakları zenginleştirilebilir. Diğer bir ifadeyle, yararlanılan çalışmaların farklı bölümlerinden yararlanarak çalışmanızın datasını oluşturabilirsiniz. Bu durumda araştırmanızda nitel veya nicel ürünler ortaya çıkarabilirsiniz. Oysa meta tematik analizde, katılımcılardan alınan ham veriler vurgulanarak bu verilerin yeniden analizi yapılmaktadır. Kolaylıklar diliyorum.

Eğitmenin Cevabı (VELİ BATDI)

Merhabalar Hakan Hocam, Kesinlikle kurgulayabilirsiniz. Ancak çalışma konusu ve ulaşılan veri miktarı çok önemlidir. Meta-analiz ile nasıl makale, bildiri, YL veya doktora çalışmaları yapılıyorsa, meta-tematik analiz ile de her türlü çalışma rahatlıkla yapılabilir. Öncelikle ulaşılan verilerin kapsamlı ve alana her yönüyle genellenebilecek yani alanı temsil edebilecek nitelikte olmasında fayda var. Nitel çalışmalarda genellenebilirlik nicel çalışmalardaki gibi bir bilginin başka bir yerde aynen tekrar edilmesi değil elbette ki. Genellenebilirlikten kastımız başka ortam ve çalışmalara aktarılabilir olmasıdır. Bu açıdan kaliteli bir tarama yapılmalıdır. Ulaşılabilecek düzeydeki tüm çalışmalara ulaşmak gerekir. Aşağıda buna örnek olabilecek bazı örnek makaleler sunulmuştur. Bu çalışmalar makale niteliğinde olduğu için sayfa sınırlaması gerekçesiyle olabildiğince sıkıştırılarak kısaltılmış formda hazırlanmış ve yayımlanmıştır. Ancak bir tezde sınırlama olmadığı düşünüldüğünde, tema ve kodlar mümkün olduğunca kapsamlı verilebilir ve yorumlar ile katılımcıların doğrudan alıntıları geniş ve detaylı sunulabilir. Yapılan çalışmalardan biri “multiple intelligences” konusudur. Bunun gibi aşağıdaki diğer araştırmalar bağlamında da her türlü veriye ulaşılabileceğini ifade edebilirim. Ayrıca şunu belirtmek isterim ki şu anda kendi üniversitemde biri benim YL öğrencim, diğeri başka bir arkadaşımın YL öğrencisi olmak üzere iki farklı tezin meta-tematik analiz çerçevesinde yürütülmesi kararı alınmıştır. Bunun yanı sıra diğer dört farklı tezde de yine meta tematik analiz kullanılmaktadır. Batdı, V., & Talan, T. (2019). Augmented reality applications: A meta-analysis and thematic analysis. Turkish Journal of Education, 8(4), 276-297. DOI: 10.19128/turje.581424 (Indexed in ESCI). Batdı, V., Talan, T., & Semerci, C. (2019). Meta-analytic and meta-thematic analysis of STEM education. International Journal of Education in Mathematics, Science and Technology (IJEMST), 7(4), 382-399 (Indexed in ESCI). Batdı, V., Aslan, A. & Chang, Z. (2018). The effect of technology supported teaching on students’ academic achievement: a combined meta-analytic and thematic study. Int. J. Learning Technology, 13(1), 44-60. (Indexed in ESCI). Batdı, V. (2017). The effect of multiple intelligences on academic achievement: A meta-analytic and thematic study. Educational Sciences: Theory & Practice, 17, 2057–2092. http://dx.doi.org/10.12738/estp.2017.6.0104 (Indexed in SSCI). Batdı, V. (2017). Smart board and academic achievement in terms of the process of integrating technology into instruction: a research on the McA. Croatian Journal of Education, 19(3) , 763-801. doi: 10.15516/cje.v19i3.2542 (Indexed in SSCI).

Eğitmenin Cevabı (VELİ BATDI)

Merhabalar Hakan Hocam, Düşüncenizi her yönüyle destekliyorum. Veri toplama sürecine farklı bir bakış açısı katmakla birlikte, kapsamlı ve bir birini tamamlayıcı bir veri setine ulaşacağınızı düşünüyorum. “1)uluslararası alan yazında yer alan temalar 2)ulusal alan yazında yer alan temalar 3)akademisyen görüşleri” şeklindeki veri toplama sürecinin 1 ve 2. adımları “Meta-tematik analiz” 3.tamamlayıcı aşama ise “Tematik analiz” çerçevesinde olabilir. Bu bağlamda, editörlüğünü yaptığım ve meta-tematik analiz kısmını yazdığım “Meta-Tematik Analiz: Örnek Uygulamaları” adlı kitabımda “Zihin Haritası Tekniğinin Meta-Tematik Analizi İle Öğretmen Adayları Üzerindeki Etkililiği” şeklinde başlıklandırdığım örnek çalışmam da düşündüğünüz çerçevede benzer bir süreç içermektedir. Çalışmada, zihin haritası tekniğinin ulusal ve uluslar arası alanda kullanımında ulaşılan verilerin meta-tematik analizi ile öğretmen adayları üzerindeki etkililiğinin tematik analizinin birleştirilmesiyle sunulmuştur. Burada önemli olan meta tematik analiz ile ulaştığımız verilerde eksik/yetersiz olarak karşılaştığımız hususları 3. adımdaki veri toplama (Öğretmen adayları üzerindeki etkililiği, Akademisyen görüşleri) süreciyle tamamlamaktır. Bildiğimiz üzere tüm bilimsel çalışmaların da doğasında bu var zaten. Mevcut olan analiz edilir, incelenir, eksik olan nokta bulunarak tamamlamaya gidilir. Kolaylıklar dilerim…

Eğitmenin Cevabı (VELİ BATDI)

Ben teşekkür ederim Hakan hocam, kolaylıklar diliyorum.

Eğitmenin Cevabı (VELİ BATDI)

Merhabalar Hakan Bey, Meta-tematik analiz eğitimi daha önce ifade ettiğim ve sizin de belirttiğiniz gibi nitelin doğasına göre analizi gerekli kılmaktadır. Bahsettiğiniz üç alanı bütünsel olarak ele alma veri içeriği ve sizin araştırma çerçevenize göre değişebileceği gibi, temelde farklı yöntem ve analiz türlerini de gerekli kılabilir. Şöyle ki; • Nitel veriyi bütünsel ve ilişkisel olarak ele aldığınızda meta tematik analiz yapılabilir. • Kuramsal boyut değerlendirilmesinde ise doküman incelemesine dayalı derleme/tarama yapılabilir. Burada öncelikle araştırma çerçevenizi netleştirmeniz gerekmektedir. Sonrasında muhtemelen yukarda ifade ettiğim gibi birden fazla analiz türüne başvurmanız gerekebilir. Satır aralarınızı incelediğimde, “Bu bağlamda meta-tematik analizi kavramsal temaları oluşturmak, böylece bir öğrenme alanının sınırlarını ve çerçevesini çizmek amacıyla kullanabilir miyiz?” şeklindeki sorunuza cevap olarak ‘nitel veriler çerçevesinde’ yapabilirsiniz. Ancak amacınız daha kapsamlı olduğu için “…aslında "küresel okuryazarlığa" kavramsal bir çerçeve sunmak, anlam karışıklıklarını ortadan kaldırmak” şeklinde belirttiğiniz görüşünüzden de yararlanmanız gerekmektedir. Birinci adımda ilgili konuda doküman analizine dayalı ulaşabildiğiniz verileri derleme çalışması bağlamında yorumlayabilirsiniz. İkinci aşamada, sınırlı da olsa ulaşabildiğiniz kadar çalışmadan aldığınız katılımcı görüşlerinden yararlanarak meta-tematik analiz çerçevesinde bir veri çözümlemesi yapabilirsiniz. Üçüncü aşamada ise bu her iki aşamada ulaştığınız verilerin benzer ve farklı yönlerini karşılaştırarak bir bütünleme yapabilir ve yaptığınız değerlendirme sonucunda kendi modelinizi (farkındalık yaratan, benzerlik ve farklılığı ortaya çıkaran) sunabilirsiniz. Diğer bir ifadeyle, öncelikle kuramsal boyuttaki benzerlik ve farklılıkları sonrasında katılımcıların görüşleriyle destekler nitelikteki verilerde elde ettiğiniz benzerlik ve farklılıklardan sonuca giderek modelinizi oluşturabilirsiniz. Bu arada, bu alanda çalışan bir uzman olarak size şu sorular yöneltilebilir: 1. Küresel eğitim, … gibi üç kavram bütünlük içerisinde sunulabilecek nitelikte mi? 2. Bir araya getirilen verilerin oluşturacağı içerik model olarak sunulabilecek nitelikte midir? 3. Ulaşılan veriler birbirini tanımlayıcı özellikte mi? gibi temelde benzer sorular size sorulabilir. 4. ["küresel farkındalık" veya "küresel okuryazarlık"] birbirinden farklı kavramlar gibi.. bu açıdan bu kavramlar konusunda net olmanızda fayda var. Bir kavram seçerek “anlam karışıklıklarını ortadan kaldırmak” şeklindeki ifadenizle çelişmemelisiniz. Bu noktada model oluşturma fikrinizin alana katkı sağlayacağı ve orijinal nitelikte olacağı kanaatindeyim. Kolaylıklar diliyorum.

Eğitmenin Cevabı (VELİ BATDI)

Tematik Analiz ile Meta Tematik Analiz arasındaki fark ile ilgili bilgi verebilir misiniz? Meta-tematik analiz, araştırma konusunu kapsamlı bir şekilde kavrayacak, araştırma boşluklarını belirleyecek, gelecekteki araştırma sorularını geliştirebilecek ve ilgili sonuçları tanımlamak için kullanılacak bütüncül bir perspektife dayanmaktadır. En önemlisi ise orijinal çalışmalarda bulunan araştırma verilerinin (ham veriler) yorumlanmasından oluşmaktadır. Tematik analizde ise, araştırma problemi çerçevesinde ulaşılan bulgularla mevcut durum ortaya konulmaya çalışılır. Meta-tematik Analiz: Örnek uygulamalar (2019) adlı kitabın 51. Sayfasında başlayan “zihin haritası tekniğinin meta-tematik analizi ile…” şeklindeki örnek çalışmada meta-tematik analiz ile tematik analiz birlikte kullanılmıştır. Çalışmada, zihin haritalarıyla ilgili yayımlanmış farklı çalışmalarda geçen katılımcı görüşlerinin inceleyerek birleştirme ve bütüncül sonuca ulaşma meta-tematik analiz çerçevesinde yapılmıştır. Zihin haritası uygulamasının ardından bu uygulamanın etkiliğinin katılımcılara sorulması ile görüşlerinin alınarak içerik analizi bağlamında incelenmesi tematik analiz çerçevesinde yapılmıştır. Özetle araştırmanın meta-tematik analizi, dokümanlara dayalı doğrudan ham veriler içermelidir.